C# (C Sharp) — Çok Ayrıntılı Rehber

Giriş & Tarihçe

C# Microsoft tarafından Anders Hejlsberg liderliğinde geliştirildi. .NET platformu için tasarlanmış, güçlü tipli, nesne yönelimli bir dildir. C# modern yazılım geliştirme ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde evrimleşti: generics (C# 2.0), LINQ (C# 3.0), async/await (C# 5.0), record tipi (C# 9.0) gibi özellikler eklendi.

Temel Söz Dizimi

Basit bir "Hello World" uygulaması — .NET CLI ile çalıştırılabilir.

// Program.cs
using System;

class Program
{
    static void Main(string[] args)
    {
        Console.WriteLine("Hello, World!");
    }
}

Derleyici ve Çalıştırma

.NET SDK kuruluysa terminalde:

dotnet new console -o MyApp
cd MyApp
dotnet run

Yorum satırları, bloklar ve isim uzayları

// Tek satır
/*
 Çok satırlı
*/
namespace Ornek.Uygulama {
    // sınıf burada
}

Tip Sistemi — Değer ve Referans Tipleri

C#'ta tipler iki ana gruptadır: değer tipleri (int, double, bool, struct) ve referans tipleri (class, interface, delegate, array). Değer tipleri stack'te veya inline tutulur; referans tipleri heap'te ve referansları stack'te tutulur.

Nullable tipler

int? maybe = null; // Nullable
if (maybe.HasValue) Console.WriteLine(maybe.Value);

Pattern matching (örnek)

object o = 7;
if (o is int i) Console.WriteLine(i + 10);

NESNE YÖNELİMLİ PROGRAMLAMA (OOP)

C# OOP'i tam destekler: encapsulation, inheritance, polymorphism. Ayrıca interface'ler ve abstract sınıflar ile tasarım kalıpları kolayca uygulanır.

Sınıf örneği

public class Araba {
    public string Marka { get; set; }
    public int Yil { get; set; }

    public virtual void Calistir() {
        Console.WriteLine("Araba çalıştı.");
    }
}

public class ElektrikliAraba : Araba {
    public override void Calistir() {
        Console.WriteLine("Elektrikli araba sessizce çalıştı.");
    }
}

Interface kullanımı

public interface IYukleme {
    void Yukle();
}

public class USB : IYukleme {
    public void Yukle(){ Console.WriteLine("USB ile yükleniyor"); }
}

Generikler (Generics)

Generikler tür güvenliği sağlar ve yeniden kullanılabilirliği artırır. Koleksiyonlar, metodlar ve sınıflarda kullanılabilir.

public class Depo {
    private List icerik = new List();
    public void Ekle(T item) => icerik.Add(item);
    public T Al(int i) => icerik[i];
}

var d = new Depo();
d.Ekle("Merhaba");

Kontraint'ler

public class Fabrika where T : new() {
    public T Create() => new T();
}

Delegeler & Olaylar (Delegates & Events)

Delegeler metod referanslarını tutar; olaylar (events) publish/subscribe modelini sağlar.

public delegate void Bildirim(string msg);

public class Duyuru {
    public event Bildirim OnDuyuru;
    public void Yayınla(string m) => OnDuyuru?.Invoke(m);
}

// Kullanım
var d = new Duyuru();
d.OnDuyuru += (s)=> Console.WriteLine("Alındı: "+s);
d.Yayınla("Merhaba");

LINQ (Language Integrated Query)

LINQ koleksiyonları sorgulamak için güçlü, tip güvenli bir sözdizimi sunar. Hem sorgu ifadeleri (query syntax) hem de uzantı metotları (extension methods) kullanılabilir.

int[] values = {1,2,3,4,5};
var even = values.Where(x=>x%2==0).Select(x=>x*x);
foreach(var v in even) Console.WriteLine(v);

Örnek: grouping ve joining

var gr = people.GroupBy(p => p.City)
             .Select(g => new { City = g.Key, Count = g.Count() });

async / await & Asenkron Programlama

async/await ile asenkron kod yazmak senkron okumaya benzer bir akış sağlar. Task asenkron sonuçları temsil eder.

public async Task<string> DownloadAsync(string url){
    using var client = new HttpClient();
    return await client.GetStringAsync(url);
}

// çağırma:
var content = await DownloadAsync("https://example.com");

İpuçları

• UI uygulamalarında async void yalnızca event handler'lar için uygundur.
• Deadlock'a dikkat — ConfigureAwait(false) server kodunda faydalı olabilir.

Bellek Yönetimi & Çöp Toplayıcı (GC)

.NET'te bellek GC tarafından yönetilir. IDisposable ile unmanaged kaynakları serbest bırakın (using deseni veya using declaration önerilir).

using(var stream = File.OpenRead(path)){
    // kullan
}
// veya C# 8.0+
using var stream2 = File.OpenRead(path);

Heap vs Stack

Küçük, kısa ömürlü değer tipleri stack'te; büyük veya uzun ömürlü nesneler heap'te. Large Object Heap (LOH) 85KB üzeri nesneler için kullanılır.

İleri Konular

Record tipleri

public record Kisi(string Ad, string Soyad);
var k = new Kisi("Ahmet","Yılmaz");
var k2 = k with { Ad = "Mehmet" };

Pattern matching, switch ifadeleri

switch(obj)
{
  case Person p when p.Age >= 18: Console.WriteLine("Yetişkin"); break;
  case null: Console.WriteLine("Null") ; break;
}

Span<T> ve Memory<T>

Performans odaklı bellek dilimleri (stack veya unmanaged üzerine) için kullanılır, kopyaları azaltır.

En İyi Uygulamalar (Best Practices)

• Null-safety: mümkün olduğunca nullable referans tiplerini ve analiz araçlarını kullanın.
• İsimlendirme: PascalCase for public members, camelCase for local variables.
• Dependency Injection kullanın — test edilebilirliği artırır.
• Küçük, tek sorumluluklu sınıflar yazın (SRP).
• Asenkron API'lerde Task-returning metodları tercih edin (async/await).

Kısa Özet & Kaynaklar

Bu dosya öğretici amaçlı hazırlanmıştır. Daha ileri öğrenme için .NET docs, C# language specification ve resmi rehberler tavsiye edilir.